Jak wziąć udział w prywatyzacji i złożyć zapis na akcje?

Sprzedaż akcji spółek należących do Skarbu Państwa popularnie określana prywatyzacją od samego początku cieszy się ogromnym zainteresowaniem Polaków. Jeszcze kilka lat temu, w trakcie ofert tak znanych firm jak KGHM, TPSA czy PKO BP w biurach maklerskich ustawiały się gigantyczne kolejki. Dziś dynamiczny rozwój kanałów elektronicznych pozwala nam złożyć zapis na akcje z poziomu naszego komputera przy wykorzystaniu środków zgromadzonych na rachunku bankowym.

Jednym ze źródeł popularności prywatyzacji są ich proste i przejrzyste zasady. Z punktu widzenia inwestora indywidualnego, czyli każdego z nas, szczególnie istotne są 4 etapy całego procesu:

1. Publikacja prospektu emisyjnego01 - dokumentu, w którym znajdują się m.in. wszystkie warunki emisji włącznie z harmonogramem oraz zasadami przydziału akcji a także informacjami o ryzyku,
2. Okres 02zapisów na akcje, który najczęściej rozpoczyna się kilka dni po publikacji prospektu emisyjnego. Zapisy na akcje zazwyczaj trwają od kilku do kilkunastu dni,
3. Przydział akcji03 czyli dzień, w którym na specjalnej sesji giełdowej akcje przydzielane są inwestorom, którzy złożyli zapis,
4. Debiut akcji 04a więc pierwszy dzień, w którym akcje są notowane na Giełdzie. Od tego momentu inwestorzy mogą sprzedawać i kupować akcje po ich aktualnym kursie rynkowym.

W przypadku dużych prywatyzacji, okres od publikacji prospektu emisyjnego do debiutu na Giełdzie zazwyczaj nie jest dłuższy niż kilka tygodni (często cały proces trwa krócej niż miesiąc).

Publikacja prospektu emisyjnego to moment, kiedy do publicznej wiadomości podawane są wszystkie szczegóły danej oferty. Prospekt można znaleźć m.in. na stronach internetowych spółki emitującej akcje (emitenta) oraz domów maklerskich i banków, za których pośrednictwem przyjmowane będą zapisy na akcje. Aby ułatwić inwestorom indywidualnym dotarcie do najważniejszych z ich punktu widzenia informacji, poszczególne domy maklerskie a także portale i prasa finansowa publikują najważniejsze warunki emisji np. harmonogram, liczbę akcji, na którą można złożyć zapis, cenę itd. Dotarcie do tych informacji jest więc stosunkowo proste i warto szczegółowo się z nimi zapoznać.

Zazwyczaj warunkiem złożenia zapisu jest posiadanie rachunku inwestycyjnego zwanego potocznie maklerskim. W dniach kiedy przyjmowane są zapisy na akcje możemy złożyć taki zapis na jeden z 3 sposobów: osobiście, telefonicznie lub przez Internet. Zdecydowanie najszybszym i najprostszym sposobem jest złożenie zapisu przez Internet. W przypadku serwisu Inteligo, zapisy na akcje składamy w menu inwestycje/Rachunki Maklerskie i dalej Oferta pierwotna, w którym w czasie trwania zapisów dostępne są specjalne formularze oznaczone nazwą spółki np. PZU, Tauron czy BGŻ.

Udział w prywatyzacji to świetny sposób, aby nauczyć się podstawowych zasad inwestowania na warszawskiej giełdzie. Z jednej strony uczestniczymy w pełnym procesie obiegu zlecenia maklerskiego, jednak z drugiej strony poszczególne parametry w zleceniu są z góry określone przez warunki emisji i nie podlegają zmianie. Dzięki temu ze złożeniem zapisu na akcje bez problemu poradzą sobie również osoby nie posiadające specjalistycznej wiedzy.

Prześledźmy teraz na podstawie serwisu Inteligo poszczególne parametry, niezbędne do złożenia zapisu na akcje:

Po kliknięciu na przycisk „Zapisz się” znajdujący się przy nazwie danej oferty na ekranie pojawia się formatka zapisu. Od razu zauważymy, że większość jej parametrów jest automatycznie wypełniona i nie podlega edycji. Są to zazwyczaj:

• strona transakcji czyli  Kupno / Sprzedaż – w przypadku zapisów oczywiście KUPUJEMY akcje,
• nazwa spółki,
• data sesji, na którą zlecenie będzie wysłane oraz data jego ważności – są to informacje określone w Prospekcie emisyjnym.

Pozostają dwa kluczowe parametry czyli Liczba akcji, na którą składany jest zapis oraz Cena.

Zacznijmy od Ceny. W formatce zapisu podajemy maksymalną cenę jaką jesteśmy w stanie zapłacić za 1 akcje. Bardzo często cena ta jest sztywno określona w Prospekcie emisyjnym i nie możemy dokonać jej zmiany. Zdarza się jednak, że warunki emisji dopuszczają przedział cenowy np. pomiędzy 10 a 20 PLN. Wtedy sami musimy podjąć decyzję po jakiej cenie chcemy dokonać zakupu akcji. Jeszcze raz zwracam uwagę na rzecz najważniejszą: w przypadku kupna akcji, cena którą określamy to maksymalny poziom po jakim chcemy kupić akcje. Jeżeli wskażemy cenę 10PLN to oznacza, iż jesteśmy w stanie kupić akcje po maksymalnej cenie 10PLN za 1 akcje. Jeżeli ostateczna cena ustali się na poziomie 11PLN to takich akcji nie kupimy, gdyż będą droższe niż maksymalna cena, którą zaakceptowaliśmy.

Ostatni parametr, który musimy wypełnić to liczba akcji. W większości przypadków Prospekt emisyjny określa minimalną i maksymalną liczbę akcji, na którą może opiewać zapis np. minimum 10 akcji, maksimum 100 akcji. Wprowadzenie limitów ma na celu ochronę drobnych inwestorów, którzy nie dysponują bardzo dużą gotówką, ale chcą złożyć zapis. Dzięki limitom szanse, iż otrzymają akcje, na które się zapisali są dużo większe.

Przykładowy zapis na akcje może wyglądać następująco:

Strona transakcji:  KUPNO
Nazwa spółki:  np. PZU
Liczba akcji:  100
Limit ceny:  20PLN
Data sesji:  2011-05-11
Data ważności: 2011-05-20

Po wypełnieniu formatki i kliknięciu na przycisku OK. przechodzimy do bardzo ważnej części zapisu, która nosi nazwę „Oświadczenia Inwestora”. Każda osoba składająca zapis musi potwierdzić m.in. że zapoznała się z warunkami emisji. Akceptacja Oświadczeń jest niezbędna do prawidłowego złożenia zapisu.

W znacznej większości przypadków zapis na akcje musi być opłacony w momencie jego złożenia. W praktyce musimy więc posiadać odpowiednie środki pieniężne na rachunku inwestycyjnym (maklerskim) lub na powiązanym koncie Inteligo. Jaka wysokość środków jest wymagana?

Aby prawidłowo obliczyć odpowiednie pokrycie zapisu bierzemy pod uwagę liczbę akcji, na którą składamy zapis, ich cenę oraz prowizję maklerską. Iloczyn liczby akcji oraz ceny stanowi wartość transakcji netto np. 100 akcji po cenie 50PLN = 5000PLN czyli wartość transakcji netto wynosi 5000PLN. Do tej wartości musimy dodać prowizję maklerską. Najczęściej prowizja stanowi procentowy ułamek wartości zlecenia np. 0,19% od wartości zlecenia. W naszym przykładzie 0,19% od wartości 5000PLN wynosi 9,5 PLN co razem daje kwotę 5009,50 PLN. Ta kwota stanowi wartość zlecenia brutto (z prowizją maklerską) i jest to wartość, którą musimy opłacić zapis w momencie jego składania. Jest bardzo ważne, aby kwota zgromadzona na naszym koncie Inteligo lub rachunku inwestycyjnym umożliwiała pełne opłacenie zapisu na akcje. Jeżeli braknie nam chociaż 1 grosza to zapis zostanie odrzucony i będzie nieważny.

Po złożeniu zapisu pozostaje nam oczekiwać na przydział akcji. O zasadach przydziału w tym o redukcji zapisów, na którą często narzekają inwestorzy w kolejnym wpisie.