Temperatura rynku czyli kilka słów o indeksach giełdowych

Na takie hasła często trafiamy w ostatnich tygodniach, przeglądając nagłówki codziennych gazet lub słuchając serwisów informacyjnych. W Internecie, prasie i telewizji na bieżąco podawane są wiadomości z giełdowych parkietów, a dziennikarze słusznie uznają, że zawirowania na rynkach mają wpływ na finanse większości z nas, choćby tych, którzy oszczędzają na emeryturę w OFE.

Sensacyjne tytuły w gazetach wywołują w nas niepokój, gdyż często nie do końca rozumiemy ich wymowę. Przeciętnemu Kowalskiemu oznaczenie DJIA czy DAX może niewiele mówić. Spróbujmy więc rozszyfrować te pojęcia. Zacznijmy od jednego z „faworytów” czyli skrótu WIG20, który u inwestorów wywołuje błysk w oczach i mocniejsze bicie serca. Skrót ten oznacza indeks giełdowy dwudziestu największych i najbardziej płynnych spółek notowanych na warszawskiej giełdzie. Słowo WIG to Warszawski Indeks Giełdowy, natomiast liczba 20 informuje nas o ilości spółek, które wchodzą w skład indeksu.

Samo wyrażenie „indeks giełdowy” można porównać do termometru, który mierzy aktualną temperaturę na rynku giełdowym. Tak jak pogoda w ciągu roku jest zmienna, tak zmienne są nastroje inwestorów, które najprościej możemy odczytać właśnie za pomocą indeksów. Na większości giełd notowanych jest kilkaset, czasem kilka tysięcy spółek. Aby sprawdzić jaka jest kondycja całego rynku lub wybranego sektora, konieczna byłaby żmudna analiza każdej spółki z osobna. Dzięki indeksom giełdowym, które grupują spółki z danej kategorii, wystarczy jeden rzut oka, aby stwierdzić czy bieżąca koniunktura jest dobra czy zła.

Warszawska giełda publikuje ponad 20 indeksów. Każdy z nich informuje o nastrojach wybranej grupy spółek. Kryteria doboru spółek do składu poszczególnych indeksów mogą być bardzo różne, poczynając od wielkości spółki poprzez przynależność do danego sektora gospodarki. Mamy więc np. indeks spółek średnich mWIG40 (liczba 40 oznacza ilość spółek w indeksie), indeks spółek małych sWIG80 czy też indeks spółek z sektora bankowego WIG-Banki.

Wartość najważniejszych indeksów zmienia się dynamicznie w czasie trwania sesji giełdowej i dla WIG20 jest publikowana co 15 sekund. Nie jest więc niczym nadzwyczajnym, że poranne zniżki indeksu przeradzają się w popołudniowe zwyżki lub odwrotnie. Kluczowe znaczenie ma jednak wartość indeksu na zamknięciu w okolicach godz. 17:40 (publikacja około 10 minut po zakończeniu handlu), gdyż jest ona prezentowana w wieczornych serwisach informacyjnych, a co najważniejsze - publikowana następnego dnia w prasie oraz Internecie. Posiłkując się przykładem: w czwartek rano przeglądając poranną gazetę przeczytaliśmy, że indeks WIG20 wzrósł o 2%. W praktyce oznacza to, że poziom indeksu na zamknięcie sesji w środę był o 2% wyższy od zamknięcia we wtorek. Innymi słowy, środowa wartość indeksu z godz. 17:40 była wyższa od wartości wtorkowej o 2%.

WIG20 gromadzi największe spółki notowane na warszawskiej giełdzie, które często stanowią prawdziwy filar naszej gospodarki (PKO Bank Polski, KGHM, TPSA, PKN Orlen i inne). Zakwalifikowanie spółki do tego indeksu oznacza spory prestiż, dlatego WIG20 uznaje się za najważniejszy indeks warszawskiej giełdy. Oprócz zakwalifikowania spółki do indeksu ważny jest także jej procentowy udział w tym indeksie czyli tzw. waga. Im spółka większa i bardziej płynna, tym jej waga w indeksie wzrasta. PKO Bank Polski ma ponad 14% udział w indeksie co oznacza, że zmiana kursu giełdowego PKO ma bardzo istotny wpływ na cały indeks WIG20. Ponad 12% udział mają również inni giganci, jak PZU czy KGHM. Udział najmniejszych spółek w indeksie oscyluje wokół 1%. Skład indeksu może ulegać zmianie 4 razy w roku: w trzeci piątek marca, czerwca, września i grudnia. Często zmiany składu indeksu związane są z debiutem dużych spółek na warszawskim parkiecie. Tak było w przypadku wrześniowej korekty składu indeksu, kiedy w indeksie pojawiły się akcje JSW SA.

Na koniec kilka słów o najpopularniejszych indeksach giełdowych na świecie. Bez wątpienia najbardziej znanym i jednym z najstarszych jest Dow Jones Industrial Average (DJIA) grupujący 30 największych amerykańskich przedsiębiorstw notowanych na Giełdzie w Nowym Jorku. W skład indeksu wchodzą m.in. Microsoft, McDonalds, Boeing czy Coca-Cola. W Europie do najważniejszych indeksów należą londyński FTSE 100 oraz frankfurcki DAX.