Pytania i odpowiedzi

FATCA (ang. Foreign Account Tax Compliance Act) to amerykańska ustawa o ujawnianiu informacji o rachunkach zagranicznych dla celów podatkowych, uchwalona przez Kongres Stanów Zjednoczonych Ameryki w dniu 28 marca 2010 r. Jej celem jest zobowiązanie zagranicznych instytucji finansowych do przekazywania do Stanów Zjednoczonych Ameryki danych o saldach rachunków oraz informacji o ich właścicielach – podatnikach Stanów Zjednoczonych Ameryki (definicja w pkt 3 poniżej) oraz zapobieżenie wykorzystywaniu przez podatników Stanów Zjednoczonych Ameryki zagranicznych instytucji finansowych w celu ukrywania dochodów lub tworzenia struktur agresywnego planowania podatkowego.

W dniu 7 października 2014 roku podpisano Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, oraz towarzyszące Uzgodnienia Końcowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 1647), zwana dalej „Umową”. Umowa ta została zawarta w celu poprawy wypełnianych obowiązków podatkowych poprzez wzajemną pomoc w sprawach podatkowych, opartą na efektywnej infrastrukturze automatycznej wymiany informacji.
Zgodnie z oświadczeniem rządowym z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie mocy obowiązującej Umowy, weszła ona w życie dnia 1 lipca 2015 r.
Umowa zobowiązuje instytucje finansowe, takie jak: banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne, instytucje powiernicze prowadzące rachunki dla amerykańskich podatników, do przekazywania (za pośrednictwem Ministerstwa Finansów) organom podatkowym Stanów Zjednoczonych Ameryki informacji dotyczących tych rachunków.
Zasady wykonywania zobowiązań wynikających z Umowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określa Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, oraz towarzyszących Uzgodnień Końcowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1712) zwana dalej „Ustawą”.
Raportujące polskie instytucje finansowe (w tym PKO Bank Polski S.A.) mają obowiązek stosować procedury sprawdzające określone w załączniku I do Umowy, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 26 stycznia 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków stosowania procedur sprawdzających oraz przypadków, w których możliwy jest wybór określonych sposobów postępowania na podstawie Umowy (Dz. U. z 2016 r. poz. 123).

Ustawa oraz Umowa nakładają na PKO Bank Polski S.A. obowiązek identyfikowania amerykańskich rachunków raportowanych (np. rachunku bieżącego, rachunku depozytu automatycznego, rachunku lokaty, rachunku karty kredytowej), poprzez:

1. identyfikację Klientów PKO Banku Polskiego S.A. pod kątem posiadania statusu Szczególnej Osoby Amerykańskiej (podatnika Stanów Zjednoczonych Ameryki dla celów FATCA),
2. weryfikację czy Klienci PKO Banku Polskiego S.A. są kontrolowani przez podatnika Stanów Zjednoczonych Ameryki (beneficjenta rzeczywistego w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu) oraz
3. przekazywanie właściwym organom informacji o amerykańskich rachunkach raportowanych.

Identyfikacja i weryfikacja dotyczy wszystkich Klientów PKO Banku Polskiego S.A.
Na podstawie Umowy oraz przepisów Ustawy, PKO Bank Polski S.A. zobowiązany jest w szczególności do pozyskania od Klientów oświadczeń o statusie FATCA Klienta instytucjonalnego, w tym wskazanie czy Klient posiada status Szczególnej Osoby Amerykańskiej lub Pasywnego Niefinansowego Podmiotu Zagranicznego z osobą sprawującą kontrolę będącą podatnikiem Stanów Zjednoczonych Ameryki.
W przypadku klientów instytucjonalnych, Szczególna Osoba Amerykańska (podatnik Stanów Zjednoczonych Ameryki dla celów FATCA) oznacza spółkę lub inny podmiot posiadający siedzibę w Stanach Zjednoczonych Ameryki lub podmiot założony lub działający zgodnie z przepisami prawa Stanów Zjednoczonych Ameryki, z wyłączeniem podmiotu, który:

1. jest podmiotem notowanym na rynku giełdowym lub powiązanym z takim podmiotem,
2. jest bankiem amerykańskim,
3. jest organizacją zwolnioną z podatku na podstawie przepisów prawa Stanów Zjednoczonych Ameryki,
4. jest podmiotem administracji federalnej lub stanowej Stanów Zjednoczonych Ameryki,
5. jest amerykańską spółką inwestycyjną,
6. jest dealerem papierów wartościowych lub brokerem,
7. jest funduszem typu trust, zwolnionym z podatków w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Obowiązek uzyskania oświadczenia o rezydencji podatkowej w Stanach Zjednoczonych Ameryki dotyczy Klientów, którzy zawarli umowy z PKO Bankiem Polskim S.A. o rachunek finansowy (np. rachunek bieżący, rachunek lokaty terminowej, depozyt automatyczny, rachunek inwestycyjny, rachunek karty kredytowej) w następujących okresach:

1. od dnia 1 grudnia 2015 r.:
   złożenie Oświadczenia o statusie FATCA klienta instytucjonalnego przez tych Klientów, stanowi element procedury otwierania rachunku w PKO Banku Polskim S.A.,
2. od dnia 1 lipca 2014 r. do dnia 30 listopada 2015 r.:
   formularz Oświadczenia o statusie FATCA klienta instytucjonalnego będzie przekazywany przez PKO Bank Polski S.A. Klientom w celu wypełnienia i podpisania oraz dostarczenia go do Banku w sposób określony w piśmie przesyłanym do Klienta. Nieotrzymanie przez PKO Bank Polski S.A. wypełnionego i podpisanego przez Klienta Oświadczenia przed upływem 12 miesięcy od dnia wejścia w życie Ustawy (licząc od dnia 1 grudnia 2015 r.), będzie wiązało się z obowiązkiem dokonania przez Bank blokady rachunku, polegającej na czasowym uniemożliwieniu dysponowania i korzystania z wartości majątkowych zgromadzonych na rachunku. Blokada może dotyczyć części wartości majątkowych znajdujących się na rachunku zbiorczym. Wartościami majątkowymi są środki płatnicze, instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94, z późn. zm.) np. papiery wartościowe, niebędące papierami wartościowymi tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania, opcje, kontrakty terminowe, swap, a także inne papiery wartościowe lub wartości dewizowe, prawa majątkowe, rzeczy ruchome oraz nieruchomości.
   Blokady rachunku finansowego dokona się w terminie 3 dni roboczych, od dnia, w którym upłynie termin na złożenie oświadczenia, o którym mowa powyżej. PKO Bank Polski S.A. niezwłocznie poinformuje posiadacza rachunku o blokadzie rachunku finansowego i warunkach jego odblokowania. Odblokowanie rachunku finansowego nastąpi nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania przez Bank od Klienta wypełnionego i podpisanego Oświadczenia,
3. do dnia 30 czerwca 2014 r.:
   w przypadku Klientów posiadających w PKO Banku Polskim S.A. rachunek finansowy na dzień 30 czerwca 2014 r., na Banku ciąży obowiązek potwierdzenia statusu podatkowego Klientów na podstawie posiadanych informacji i dokumentów, a także monitorując zmiany okoliczności mogących mieć wpływ na rezydencję podatkową. Jeżeli podczas realizacji tych obowiązków Bank ustali, że konieczne jest pozyskanie Oświadczenia o statusie FATCA klienta instytucjonalnego, zwróci się listownie do posiadacza rachunku finansowego z prośbą o złożenie odpowiednich wyjaśnień, dokumentów lub ważnego Oświadczenia o statusie FATCA klienta instytucjonalnego. Odmowa złożenia wyjaśnień spowoduje uznanie rachunku finansowego za rachunek podlegający raportowaniu.
   PKO Bank Polski S.A. zobowiązany jest również do weryfikowania wiarygodności złożonego oświadczenia i w tym celu może występować Klientów o dostarczenie dodatkowych dokumentów potwierdzających ich status podatkowy.

W przypadku pozyskania informacji, że Klient jest Szczególną Osobą Amerykańską (podatnikiem Stanów Zjednoczonych Ameryki) lub Pasywnym Niefinansowym Podmiotem Zagranicznym kontrolowanym przez podatnika Stanów Zjednoczonych Ameryki (beneficjenta rzeczywistego w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu), PKO Bank Polski S.A. zobowiązany jest przekazać informacje o prowadzonym dla Klienta rachunku do ministra właściwego ds. finansów publicznych lub organu przez niego upoważnionego, w celu dalszego ich przekazania do administracji podatkowej Stanów Zjednoczonych Ameryki. Przekazywane informacje obejmować będą w szczególności dane Klienta (nazwa, adres oraz NIP – czyli amerykański numer identyfikacji podatkowej – jeżeli jest dostępny), wartość lub saldo rachunku Klienta, jak również kwoty dochodów lub przychodów Klienta wypłacane przez PKO Bank Polski S.A.